Gửi những bạn mới ra trường - Phần 3 (năm 2023)

 Gửi những bạn mới ra trường.

Chào cả nhà, mình K47, tức là đã ra trường được hơn 10 năm rồi. Lướt trên facebook thấy lại thêm 1 lứa nữa ra trường rồi. Hôm nay có thời gian mình muốn chia sẻ một chút với các bạn, đặc biệt là những bạn mới ra trường để có được những hướng đi đúng đắn.

1. Thất nghiệp tuổi 22 không đáng sợ, cái đáng sợ là bơ vơ tuổi 30

Nhiều bạn mới ra trường kêu khó khăn, thất nghiệp không chọn được việc ưng ý... kêu thì nhiều lắm, nhưng mà các bạn yên tâm là rồi ai cũng sẽ có được một công việc hợp lý. Các bạn ai cũng nghĩ là tuổi 22 thật sự là độ tuổi khó khăn khi mới ra trường bơ vơ không biết đi đâu về đâu... NHƯNG có một cơn ác mộng khác có lẽ nó còn khủng khiếp hơn khi các bạn sau này bước vào tuổi 30, nguyên nhân của nó chính là những sai lầm bạn mắc phải khi tầm 22.

Có rất nhiều bạn bè của mình, khi đã ra trường 10 năm các bạn tâm sự là : "tôi chán ngành A này lắm rồi, muốn nghỉ nhưng nghĩ thì chả biết làm gì" .

- Có bạn lại nói "ngày xưa tớ thích ngành B, nhưng làm vài năm mới biết nó không như mình nghĩ và có quá nhiều vấn đề, nhưng mà sang ngành khác thì khó vì giờ có tuổi rồi".

- Hoặc có bạn lại nói "cái ngành C này nó bạc lắm cậu ạ, hồi mình còn trẻ còn sáng tạo được thì theo được, giờ 30 rồi sức sáng tạo giảm theo rất vất vả, nếu có được quay ngược thời gian tớ sẽ chọn ngành khác để theo" .

- Cũng có bạn bảo là " ngành D này lúc mới bắt đầu thì ok, nhưng làm lâu thì đói lắm cậu ạ, không làm thêm được, so với các ngành khác thì không ăn thua, nhìn các bạn bây giờ mà tớ muốn đổi ngành quá, nhưng muộn mất rồi...."

Có một sự thật không mấy bạn biết là có nhiều ngành nghề các bạn thích, các bạn theo ở giai đoạn này, nhưng sau khi làm một thời gian dài các bạn mới vỡ mộng, hoặc các bạn cảm thấy không thích ngành đó nữa.... NHƯNG muộn rồi, giờ bạn tầm trên dưới 30 tuổi, lúc này sức sáng tạo, khả năng học hỏi giảm đi rất nhiều, các bạn muốn chuyển sang ngành khác thì lại bắt đầu từ beginner, mà làm gì có nơi nào tuyển fresh 30 tuổi??? cũng có nơi vẫn chấp nhận, nhưng liệu lúc đó bạn có đủ nhanh nhẹn để bắt nhịp theo lớp trẻ không???? Nên nhiều người không dám, họ cắn răng tiếp tục chịu đựng công việc, lĩnh vực mà mình không còn thích nữa, chấp nhận chịu đến hết đời.

Đây là điều đã và đang xảy ra với rất nhiều người (không phải tất cả), đáng tiếc là không mấy ai có tầm nhìn xa.

Nên mình muốn nói điều đầu tiên với các bạn rằng, khi mới ra trường, còn trẻ, khả năng học hỏi tốt thì tầm 3-4 năm đầu bạn cứ mạnh dạn thử và tìm hiểu nhiều ngành nghề khác nhau để có sự hiểu biết tổng quan, từ đó bạn mới thật sự chọn được lĩnh vực mà mình thích nhất. Không phải là lĩnh vực nào bạn cũng cần thử, mà bạn cần tự ngồi nghĩ xem mình thật sự quan tâm đến những loại công việc như thế nào để tự cho bản thân thêm một cơ hội mới, thay vì mù quáng đóng đinh bản thân mình theo 1 ngành nghề mà bỏ mặc không care những nghề khác.... Giai đoạn này của bạn vẫn là giai đoạn tìm hiểu mà... Bạn không cần thiết phải nhìn người này hay người kia có job ngon hay bắt đầu thành công rồi, mỗi người có 1 con đường. Mà nhiều khi chính mấy bạn đang thành công đó về sau khi 30 họ lại thấy chán công việc của mình mà chả thể chuyển đi đâu được.

Đừng để khi bạn 30 rồi bạn lại day dứt với những quyết định của mình những năm 22 khi bản thân đã không dám tìm hiểu những cơ hội khác.....

2. xác định rõ bạn làm ở đó để làm gì?

Mình thấy nhiều bạn rất buồn cười, các bạn mong muốn một nơi làm việc hoàn hảo, kiểu như sếp phải tâm lý, đồng nghiệp thân thiện, công việc phải học hỏi được nhiều, lương phải cao.... nói chung là phải không có gì để chê. NHƯNG làm gì có nơi nào như thế ????

Nên bạn cần phải xác định rõ mình làm ở nơi đó cái gì là cái mình cần nhất.

- Ví dụ bạn làm ở nơi đó để tích lũy kinh nghiệm, thì quan trọng là bạn làm được nhiều việc, được chỉ bảo nhiêu để phát triển. Còn lương ko quan trọng, đồng nghiệp hãm thì kệ đồng nghiệp.... sau này đủ kinh nghiệm rồi mình nhảy chỗ khác.

- Hoặc bạn làm ở đó vì lương cao, nhất thời đi chỗ khác ko có chỗ nào cao như thế, thì bạn phải chấp nhận là làm ở đó áp lực, stress, mất ngủ, sếp dí suốt ngày,....

Tóm lại, không có nơi nào hoàn hảo. Ngay từ đầu làm ở đâu bạn phải xác định là mình cần gì nhất ở nơi này. Khi nào có điều đó thì mình vẫn làm, còn những yếu tố khác có hay không có không quan trọng, mình chấp nhận hết.

3. Chính trị nơi công sở rất quan trọng, đặc biệt là tại những môi trường lớn.

Mình thấy đa phần các bạn toàn tập trung vào rèn luyện kiến thức để sau này làm được việc, cứ nghĩ là làm được việc thì tất nhiên sẽ được cất nhắc, thăng tiến.... NHƯNG điều đó tại một số nơi, đặc biệt là tại những môi trường lớn chưa chắc đã đúng. Không tin các bạn tìm đọc mấy hội reviews công ty hay tam sự nơi công sở sẽ biết, đa phần các bạn hay kêu như :

- Làm được việc nhưng sếp không công nhận mà lại cất nhắc người khác nên ức chế.

- Bị đồng nghiệp chèn ép, bị cấp trên đối xử bất công.

- Là nạn nhân của đấu đá nội bộ

Thực tế với nhiều người đi làm, họ cho là kỹ năng quan trọng không kém kiến thức, thậm chí là quan trọng hơn. Kỹ năng cụ thể hơn là khả năng giao tiếp ở nơi công sở, cái mà nó rất khác so với các bạn giao tiếp hồi đi học, hoặc rất khác khi đi làm part time ở những môi trường nhỏ. Làm thế nào để Sếp đánh giá cao mình, làm thế nào để đồng nghiệp ủng hộ mình, làm thế nào để họ đề bạt mình chứ không phải đề bạt người khác.... nó quan trọng vô cùng, nhưng tiếc là không mấy bạn để ý. Để rồi nhiều bạn đi làm bao nhiêu năm cũng không khá lên được.

Vậy nên đi làm ở đâu, đặc biệt là ở những môi trường lớn phức tạp thì ngay từ mấy ngày đầu đi làm cần phải xác định rõ, ở đây ai có thể là quý nhân của mình ( Người có thể giúp đỡ hay nâng đỡ mình), ai là người mình phải cố gắng chơi thân với họ, để có việc gì họ đỡ lời cho mình, hoặc họ tư vấn cho mình.... - những người đó nên cố gắng thân với họ. Ai là người nên tránh xa hoặc nên cẩn thận với họ.

Không phải mình khuyên các bạn sống a dua, nịnh bợ.... mà là giao tiếp khéo léo khi đi làm rất quan trọng. Đặc biệt càng môi trường phức tạp ngoài có năng lực làm việc bạn phải có năng lực giao tiếp, như vậy mới có tương lai. Còn cứ thật quá, thẳng qua thì đôi khi rất khó.

4. Có cần thiết phải startup kinh doanh.

Có nhiều bạn hay nói với mình thế này là : anh ơi, em muốn đi làm 1 vài năm, sau đó em muốn kinh doanh riêng, vì phi thương bất phú mà, không kinh doanh cứ đi làm thuê thì sao mà giàu được....

Đa số các bạn khi kinh doanh thì đều nghĩ như thế, nhưng mà cái câu "phi thương bất phú" ngày nay có lẽ nó không còn đúng hoàn toàn. Đâu phải cứ kinh doanh mới có nhiều tiền đâu, bạn làm quản lý cho các công ty, tập đoàn lớn thu nhập rất cao, hoặc bạn đầu tư chứng khoán, đầu tư tài chính tốt cũng kiếm rất nhiều tiền, hoặc làm 1 số cái khác như MMO, tiktok, youtuber,.... số tiền kiếm được có khi hơn thu nhập của những CEO nhỏ.....

Còn kinh doanh thời đại kinh tế bão hòa như hiện nay rất rủi ro, hôm nay bạn ở trên đỉnh cao, mai ngã xuống ao không ai biết cả. Có nhiều người start up bao nhiêu năm, sau đó phá sản họ bơ vơ không biết làm gì tiếp theo cho cuộc đời mình.....

Vậy nên mình muốn nói với các bạn là : nếu chỉ là bạn muốn kiếm nhiều tiền thì có nhiều cách khác, không nhất thiết phải đi kinh doanh start up. Bạn chỉ nên kinh doanh khi bạn đam mê gì đó, ví dụ bạn đam mê phát triển thương hiệu việt, hoặc bạn đam mê đem đặc sản quê hương đi khắp nơi.... lúc đó mới là luc nên startup. Còn đơn giản chỉ là để kiếm nhiều tiền thì có rất nhiều cách khác.

5. Hãy tìm người chỉ đường cho mình.

Nếu có thể bạn hãy cố gắng tìm ai đó có thể chỉ đường cho bạn. Người đó có thể là Sếp, có thể là một tiền bối nào đó, hoặc bất kỳ ai nếu có thể. Vì đôi khi người ta đi mất 5 năm, rồi họ chỉ cho mình thì mình chỉ đi mất 3-4 năm thôi, sẽ rút ngắn rất nhiều.

Mình có thể học hỏi rằng họ đã rèn luyện thế nào, có những kỹ năng gì, kiến thức gì để học theo. Mình có thể biết rằng họ thất bại, vấp ngã thế nào để tránh không dính vào. Như vậy bạn có thể tiết kiệm được nhiều thời gian.Thay vì cứ đi bơ vơ, mò mẫm mà không biết đi đường nào, không biết mình cần cái gì, học cái gì...

Trên đây là 5 ý lớn mình rút ra, sau khi đến năm nay là năm thứ 11 ra trường rồi, chúc các bạn thành công.